қамал, қорған

қамал, қорған
(Крепость)
қоршауда қалған жағдайда ұзақ соғысуға қажетті барлық жабдықпен жабдықталған және қаруланған тұрақты гарнизоны бар, әскери жағынан маңызды мәні бар бекініс пункті (бекіністі қала). Қ. құрлықтық және теңіздік (теңіз жағалауындағы) болып бөлінеді. Алғашында қамалдар жер, тас, ағаш сияқты қарапайым қоршаулармен қоршалған елді мекендер болған. Құл ұстайтын мемлекеттердің қалалары Қ. болып саналатын (Карфаген, Византия, Рим және басқа) қамал-қалалар, сондай-ақ Орта Азияда, Кавказда, Солтүстік Қара теңіз жағалауларында кеңінен тараған. Ежелгі қамалдар жан-жағы домалақ немесе шаршы мұнаралар ұстап тұрған қабырғалардан тұратын көп бұрыш сияқты соғылған. Қабырғаларының биіктігі 9—10 метрге дейін жететін, ал қалыңдығы биіктігінің 1/3 бөлігі болатын. Қабырғалардың үстіңгі жағына тістер мен амбразуралар салынған. Қабырғаның барлық периметрінен жаппай атыс жүргізуге болады. Мұнараларының биіктігі қабырға биіктігінен 1,5—2 есе артық болатын. Артиллерияның шығуына байланысты (XIV ғ.) қабырға биіктігі қысқарып, қалыңдығы үлкейе бастады. XVI—XVII ғасырларда мұнаралар бес бұрыш формалы-бастиондармен ауыстырылды да, ол ХІХ ғасыр дейін қолданылды. ХІХ ғасырдың аяғында бризантты жарылғыш заттар мен снарядтардың шығуына байланысты қамал құрылысына бетон мен сауытты конструкциялар қолданыла бастады. Бірінші дүниежүзілік соғыстың алдында қамалдар үлкен және кіші (маневрлі) болып бөлінді.

Казахский толковый терминологический словарь по военному делу. — Мектеп.

Игры ⚽ Нужен реферат?

Смотреть что такое "қамал, қорған" в других словарях:

  • қамал — қорғау. зат. этногр. Ойыншылар үлкен шеңбердің бойына қатарға тұрып, қолындағы доппен шеңбердің ортасында қорғаушысы бар «қамалға» тигізуге тиіс. Кімде кім допты «қамалға» тигізсе, сол қорғаушысы болады. «Қ а м а л қ о р ғ а у» ойыны ашық алаңда… …   Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі

  • Амал — ( утомительная работа , тягостный труд , невзгоды ), сын Гелема из колена Асира (1Пар 7:35) …   Библейская энциклопедия Брокгауза

  • амал — [عمل] а 1. кор, меҳнат, фаъолияти меҳнатӣ 2. вазифа, мансаб, мартаба 3. таъсир, асар; амали дору таъсири дору, фоидаи дору 4. сабзиш; нашъунамо; нағз амал кардан тез сабзидан, дар нашъунамо шудан 5. амалия, таҷриба; илму амал назарияю амалия; дар …   Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • амалӣ — [عملي] 1. мансуб ба амал; ҳақиқӣ, воқеӣ, мушаххас: чораҳои амалӣ 2. таҷрибавӣ, корӣ, вобастаи амал, татбиқӣ; муқоб. назариявӣ: корҳои амалӣ, фанҳои амалӣ, фаъолияти амалӣ …   Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • амал — (амалыр, амалхэр) 1. умение, возможность ШIыкIэ Предприятием нахьышIоу Iоф зэришIэным иамал пстэури зэрехьэ 2. помощь дэIэпыIэн Амал фэхъугъ Узыфае щыIэмэ, сэ сыамал П. М. ◊ Амал закI мастер на все руки ◊ Амал иIэп нет возможности …   Адыгабзэм изэхэф гущыIалъ

  • ғамал — ар. зат. кітаб. Амал, іс, жұмыс, еңбек, қимыл, тәсіл …   Қазақ дәстүрлі мәдениетінің энциклопедиялық сөздігі

  • амал — 1 1. (Қ орда: Сыр., Жал.) ауа райының салқындауы. Күндегіден бүгін күн а м а л екен, балам Қ орда., Сыр.). [Қырғызша амал жылдың алғашқы айы (22 наурыз – 21 сәуір аралығы, араб тілінен ауысқан сөз) (К. Юд., КРС, 55)]. 2. (Рес., Омбы) күннің… …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • ҷамалға — [جملغه] гуфт. воситаҳои таъмини рӯзгор, харҷу ташвиши оила; ҷамалға кашидан хонаводаро таъмин кардан, дар ташвиши воситаҳои рӯзгузаронӣ шудан …   Фарҳанги тафсирии забони тоҷикӣ

  • амалқасы — (Алм., Кег.) шара, амал. Тананы жотаға жеткізуге а м а л қ а с ы н істеп жүрмін (Алм., Кег.) …   Қазақ тілінің аймақтық сөздігі

  • Амал — (труд несущий) (1Пар.7:35 ) сын Гелема, из колена Ассирова …   Библия. Ветхий и Новый заветы. Синодальный перевод. Библейская энциклопедия арх. Никифора.


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»